Groep 2 in het buitengewoon onderwijs in Gent

Elke maandagnamiddag om 15 uur komt de jury bijeen, terwijl de rest van de klas schrijfmotoriek volgt bij collega Suzy. ‘Deze jurybijeenkomsten hebben een heldere, voorspelbare opbouw, wat essentieel is voor de leerlingen met autisme en/of gedragsstoornissen’, zegt Vicky. ‘Het vaste moment, de herkenbare aanpak en de mogelijkheid om even een pauze te nemen, zorgen voor een veilige en effectieve leeromgeving.’

© Simon Bequoye en Iedereen Leest

De sfeer tijdens het laatste lesuur is ontspannen en gemoedelijk. De boekentassen staan al klaar, en de opwinding voor de zwemuitstap van de volgende dag is voelbaar. Toevallig ligt het boek dat ze zullen bespreken helemaal in die lijn: Water is voor vissen van Puck Koper. Vorige week zijn ze begonnen aan het verhaal en nu is het tijd voor de ontknoping. ‘Het gaat over een meisje dat wil leren zwemmen en training krijgt van de vissers met wie ze samenleeft’, herinnert Mauro zich. De leerlingen delen hun voorspellingen over het verdere verloop, waarna Vicky het woord neemt en voorleest. 

Elke week brengt Vicky het boek mee naar de klas, dat ze leent bij De Krook tot het beoordeeld is. ‘Oorspronkelijk had ik me opgegeven om deel te nemen aan groep 3, wat bij de leeftijd van onze klas past, maar dat bleek nog te moeilijk’, vertelt ze. ‘Daarom heb ik gevraagd om te veranderen naar groep 2.’

Vicky kiest er ook bewust voor om de boeken voor te lezen in plaats van te vragen dat de kinderen ze thuis lezen. ‘Dit doe ik om organisatorische redenen – de boeken zijn soms dik, wat langer duurt en demotiverend kan werken – maar ook omdat voorlezen op zich heel waardevol is, zelfs als de kinderen al zelfstandig kunnen lezen. Soms doen we er één lesuur over om het boek uit te lezen, soms meerdere lesuren. De kinderen genieten ervan om voorgelezen te worden en ik zie dat het hun leesmotivatie aanwakkert!" 

Voor Vicky betekent voorlezen samen beleven en ze betrekt de kinderen dan ook continu bij het verhaal. Regelmatig pauzeert ze om vragen te stellen en nieuwe woorden te verkennen. ‘Wat zouden “watertenen” zijn? Of “zwemoksels”? En weet er iemand wat “improviseren” betekent? Vicky: ‘Meestal leg ik onbekende woorden uit met de hulp van medeleerlingen of zelfs met foto's. Via die interactie wil ik hun leesbegrip en woordenschat vergroten.’ De kinderen denken mee, reageren spontaan en tonen hun verwondering. Ook Oscar, die even een rondje gaat lopen om zijn energie kwijt te raken, pikt daarna geboeid de draad van het verhaal op. Naar het einde toe denken de leerlingen mee na over mogelijke ontwikkelingen. Ze zijn het er allemaal over eens dat Kaat uiteindelijk zal gaan zwemmen met haar vrienden. 

(De tekst gaat verder onder de foto's)

Als het boek uit is, volgt een luid applaus, waarna het tijd is voor de beoordeling. Daarvoor ontwierp Vicky een speciaal beoordelingsformulier, afgestemd op de belevingswereld van de kinderen. Ze geven punten bij eenvoudige criteria, zoals de tekeningen, het verhaal en de personages, en kennen ook een algemene score toe. De reacties zijn overwegend positief; het boek krijgt bijna van iedereen een 5 op 5. Asslen noemt het zelfs "het leukste verhaal ter wereld".   

Na het lezen en beoordelen is er vaak ruimte voor creatieve verwerking. Die staat bij dit boek gepland voor volgende week, maar de kinderen vertellen enthousiast over eerdere activiteiten: ze speelden verstoppertje net zoals de personages in een boek en maakten een geboortekaartje voor de sneeuwpop van Waar is Winter?. ‘Na elk boek probeer ik een passende activiteit te bedenken,’ vertelt Vicky, ‘zoals foto's trekken vanuit kikker- en vogelperspectief, tekeningen maken met potloodslijpsel, of een vulkaan knutselen.’ 

© Simon Bequoye en Iedereen Leest

Inmiddels hebben de juryleden al zes boeken beoordeeld; nog twee te gaan. De afsluiting van het leesjaar vond al plaats in De Krook met auteursbezoeken. ‘Dat was een leuke activiteit. Gerda Dendooven las voor uit haar boeken en we mochten vragen stellen’, zegt Vicky.

Dankzij de positieve ervaring maakt ze ook haar collega's warm om volgend jaar deel te nemen. Leesplezier ontwikkelen en het leesniveau opkrikken zijn namelijk belangrijke pijlers binnen Freinetschool De Sassepoort. ‘Lezen is in het buitengewoon onderwijs vaak geen evidentie’, benadrukt Vicky. ‘In mijn klas zitten kinderen met zeer uiteenlopende niveaus: sommige kunnen nog niet zelf lezen, anderen lezen al op een hoog niveau. Daarom doen we extra moeite om leesplezier te stimuleren en leesbegrip te vergroten, wat essentieel is voor de ontwikkeling van hun woordenschat. De Leesjury stimuleert de kinderen om te lezen en leert hen om hun mening over de boeken te formuleren. Voor mij is het dan ook een grote meerwaarde!’