Groep 1 in Zaventem
De Leesjury is een leesclub voor kinderen en jongeren, waarbij de juryleden boeken lezen, bespreken en beoordelen. Maar wat gebeurt er allemaal achter de schermen? Hoe verloopt zo’n sessie, het stemmen en slotfeesten? In deze reeks trekken we op pad om kennis te maken met deze grote lezerscommunity. Deze keer: voorlezen en creatief aan de slag gaan met de boeken van groep 1 in de bib van Zaventem.
Het is een gezellig komen en gaan op woensdagnamiddag in de bibliotheek van Zaventem. Bezoekers van het naburige cultuurcentrum springen even binnen, kinderen nemen een kijkje na hun muziekles en de krantentafel is goed gevuld met lezers en studenten.
In de kinderboekenafdeling installeert vrijwilliger Stephanie zich om voor te lezen uit een boek van groep 1. ‘Ik ging graag in op de voorleesoproep van de bibliotheek’, vertelt ze. ‘Ik werk namelijk op scholen in het Brusselse, en zie daar vaak een taalachterstand bij de kinderen. Door voor te lezen hoop ik mijn steentje bij te dragen, met de focus op plezier.’
Omringd door een tiental kinderen slaat Stephanie Mevrouw kiosk open, een boek dat op de lijst van groep 1 staat. Tijdens het lezen staat ze regelmatig stil bij woorden die misschien nieuw zijn, zoals 'kiosk', ‘ochtendkrant’ of 'damesbladen', en bekijkt ze de prenten aandachtig met de kinderen. ‘In een omgeving waar verschillende talen samenkomen, is het fijn dat ook veel ouders meevolgen. Achteraf komen zij soms naar me toe om de betekenis van een woord te vragen. Dat is voor mij het bewijs dat we samen iets moois aan het doen zijn.’
‘In een omgeving waar verschillende talen samenkomen, is het fijn dat ook veel ouders meevolgen. Achteraf komen zij soms naar me toe om de betekenis van een woord te vragen. Dat is voor mij het bewijs dat we samen iets moois aan het doen zijn.’
Stephanie, vrijwilliger bij de Leesjury in Zaventem
Individueel
De Leesjury is al 20 jaar aanwezig in de bib van Zaventem, maar de juryleden lezen de boeken op eigen houtje en komen niet samen. ‘We bieden de boeken van groep 1 tot groep 7 aan. Na het invullen van een inschrijvingsformulier ontvangen ze een Leesjury-mapje met een stemformulier, bladwijzer, lidkaart, Leesjury-potlood en een informatiefiche’, legt bibmedewerker en Leesjury-coördinator Jozefien Gruyaert uit. ‘Als een boek uit is, ruilen ze dat aan de balie voor een smiley stickertje. Zo behouden de leden een overzicht van welke boeken ze fijn vonden en hebben wij de kans om hen te vragen naar hun mening.’
Een aparte formule voor groep 1
Voor groep 1 bedacht de bib een aparte formule. Bij vier boeken uit de selectie biedt de bib wel een voorleesmoment en activiteit aan op een woensdagnamiddag. Ook de ouders zijn welkom om het voorleesmoment bij te wonen. ‘Omdat de jongste juryleden nog niet zelf kunnen lezen, vraagt het veel tijd en engagement van (groot)ouders om de boeken thuis samen te lezen’, legt Jozefien uit. ‘Door een paar boeken van groep 1 voor te lezen in de bib helpen we de “begeleiders” thuis. Op die manier brengen we de Leesjury ook extra onder de aandacht.’
‘Eerst leest een vrijwilliger uit het boek voor, waarna een verwerkingsactiviteit volgt, bedacht en begeleid door bibmedewerkers. Omdat dat veel voorbereiding vraagt, doen we het met slechts vier boeken’, zegt Jozefien. De kinderen die zich aan het begin van het jaar hebben aangemeld als jurylid voor groep 1 nemen de overige boeken thuis door. Het stemformulier brengen ze binnen aan de balie, waarna het bibteam de stemmen doorgeeft via de website van de Leesjury.
Flexibiliteit troef
Vrijwilliger Stephanie slaat het boek dicht en de groep volgt bibmedewerker Eva-Beth Gozin naar een open zaal, waar het knutselgerief klaarligt. De kinderen mogen zelf een ijsjeskiosk maken met stapels gekleurd papier. Ondertussen leest Stephanie het boek nog eens voor, want gaandeweg zijn er nieuwe kinderen bijgekomen. Dat doet ze in totaal drie keer, want meer dan een afgelijnd concept is flexibiliteit hier van belang. Iedereen is welkom om aan te sluiten, ook kinderen die zich niet vooraf ingeschreven hebben, maar tussendoor komen aanwaaien.
‘Door de Leesjury open te stellen voor iedereen en niet te werken met vaste leesgroepen, bereiken we een breder publiek.’
Jozefien, coördinator van de Leesjury in Zaventem
Om het concept zo toegankelijk mogelijk te maken richt de bib zich niet alleen op de juryleden van groep 1. Ook oudere deelnemers (tussen 4 en 12 jaar) en bibbezoekers die geen lid zijn van de Leesjury zijn welkom tijdens de vier lees- en knutselmomenten. ‘Door de Leesjury open te stellen voor iedereen en niet te werken met vaste leesgroepen, bereiken we een breder publiek’, zegt Jozefien. ‘Zo trekken we ook kinderen aan die minder vanzelfsprekend naar een boek grijpen. We hopen dat het hen prikkelt om andere boeken te leren kennen en zich later in te schrijven voor de Leesjury.’
(De tekst gaat verder onder de foto's)
© Simon Bequoye en Iedereen Leest
Scholen ondersteunen
Naast individuele Leesjury-leden ondersteunt de bib ook zeven scholen. Die krijgen een boekenpakket van groep 1 en groep 2, dat de klassen aan elkaar kunnen doorgeven. De leerkrachten lezen de boeken voor in de klas en gaan aan de slag met de inspiratiefiches van Iedereen Leest. Op het einde van het leesjaar brengen ze de stemformulieren binnen in de bib. ‘Via de boekenpakketten op de scholen raken leerlingen vertrouwd met de Leesjury en zullen ze zich mogelijks inschrijven voor onze individuele werking’, hoopt Jozefien. ‘Als bedanking voor hun deelname mogen de scholen de genomineerde boeken op het einde van het leesjaar bijhouden, een fijne aanwinst voor de schoolbibliotheek.’
Een feest voor iedereen
Op het einde van het Leesjury-jaar ontvangen alle juryleden ook een uitnodiging voor het Jeugdboekenfeest in mei. Dan maakt de bib de winnende titels bekend en trakteert het bibliotheekbezoekers (ook niet-juryleden) op een jeugdvoorstelling en feestelijke versnaperingen. Zo maakt de bib van Zaventem van de Leesjury een laagdrempelige en feestelijke leeservaring voor iedereen.
Tip uit Zaventem
Jozefien: ‘Deelnemen aan de Leesjury zonder vaste leesgroepen kan drempelverlagend zijn. Leden lezen de boeken op hun eigen tempo, zonder tussentijdse deadlines. Zo spreken we ook minder voor de hand liggende deelnemers aan. Leden die zich niet kunnen vrijmaken voor een vaste bijeenkomst of voor wie het sociale of talige aspect wat moeilijker ligt. Ook kinderen die het doorgaans lastig vinden om een boek te kiezen in onze jeugdbib zijn geholpen met de selectie van de Leesjury.’
Tip van Iedereen Leest
Communiceer het hele jaar door over de Leesjury. Grijp momenten aan zoals Jeugdboekenmaand om rond Leesjury-boeken te werken, of organiseer voorleesmomenten tijdens de Voorleesweek met geselecteerde titels. Zo bereik je een breder publiek en blijft de ledenwerving niet beperkt tot de start van het schooljaar of de zomervakantie.