De jonge selectielezers van '24-'25

Voordat een boek op de leeslijst van de Leesjury belandt, doorloopt het een hele selectieprocedure. Selectieteams lezen een dikke stapel boeken uit het recente aanbod. Ze duiken diep in de verhalen, analyseren de schrijfstijl en thema’s en gaan na of het boek aansluit bij de interesses en het leesniveau van de juryleden. Tijdens de selectiebijeenkomst gaan ze in overleg met elkaar, en wikken en wegen ze alle titels om tot een gevarieerde, uitdagende en boeiende leeslijst te komen. 

In de selectieteams van groep 5, 6 en 7 zitten ook jongeren tussen 14 en 18 jaar. Ze zijn zelf jurylid (geweest), maar denken mee na over de boekenselectie voor een jongere leeftijdsgroep. De samenwerking combineert de expertise van de volwassenen met de frisse perspectieven en diepgaande inzichten van de jonge lezers. Samen zorgen zij ervoor dat de geselecteerde boeken aansluiten bij de leefwereld van de juryleden. Neem bijvoorbeeld Jutta, een 15-jarige veellezer. Al vijf jaar is ze betrokken bij de Leesjury en sinds 2023 is ze ook actief als selectielezer. ‘Lezen is mijn grootste hobby. Als ik niets te doen heb, ben ik waarschijnlijk aan het lezen’, lacht ze. ‘Ik lees zo'n dertig boeken per jaar. Ik hoop vooral bij te dragen door een nieuwe blik te bieden op welke boeken voor jongeren interessant zijn. Ik wil helpen om een gevarieerde lijst samen te stellen met onderwerpen die ons echt aanspreken.’ 

Selectielezer Mona (15) hoopt vooral ook een inkijk te krijgen in het selectieproces. ‘Vorige jaren was ik, als jurylid, teleurgesteld in de selectie’, zegt ze. ‘De variatie zat goed, maar daarom waren het nog geen goede boeken. Ik ben dus benieuwd naar hoe de selectieronde verloopt. Ik hoop er mee voor te zorgen dat we boeken kiezen die echt passen binnen de leeftijdscategorie. Volgens mij kun je dit alleen bepalen met de hulp van jongeren. Volwassenen weten goed wat literatuur is, maar jongeren zijn degenen die het boek uiteindelijk zullen lezen.’ 

Door hun betrokkenheid zorgen de jongeren ervoor dat de leeslijst gevarieerd is en aanspreekt bij de jongeren zelf. Niet alleen de leeslijst wordt er beter van, ook de jonge selectielezers halen veel uit die ervaring. Ze leren kritisch naar boeken te kijken, ze ontwikkelen hun eigen smaak en krijgen een bredere kijk op het boekenaanbod. ‘Ik zat al vijf jaar bij de Leesjury in Brakel, maar ik wou nog meer boeken lezen’, zegt Helena (15). ‘Toen ik de oproep voor selectielezers zag, leek het mij leuk om zo nieuwe titels en auteurs te leren kennen en bij te dragen aan een mooie boekenlijst. Door de Leesjury word ik soms “gedwongen” om boeken te lezen die ik anders niet zou lezen, bijvoorbeeld omdat de cover of achterflap me niet aanspreekt. Nu lees ik die wel en ontdek ik soms dat het toch een leuk boek is.’ 

De selectielezers leren samenwerken met anderen, hun mening onderbouwen en compromissen sluiten. Bovendien ontmoeten ze andere jonge lezers met dezelfde passie, wat kan leiden tot mooie vriendschappen. Enkele van de jonge selectielezers zagen elkaar al tijdens de Leesjury-inspiratiedag in De Krook in september 2024. ‘Ik vond het heel leuk om de andere jongeren te ontmoeten’, zegt Jutta. ‘We lezen allemaal veel waardoor we echt in gesprek konden gaan over boeken. Ik omring mezelf graag met mensen die ook van lezen houden, want ik geloof dat boeken bespreken tot zeer interessante gesprekken kan leiden.’ 

De jongeren in het selectieteam vormen een brug naar de wereld van de juryleden, het uiteindelijke doelpubliek van de Leesjury. Door hun inzet blijft de boekenselectie aansluiten bij de veranderende interesses en voorkeuren van een nieuwe generatie lezers. Bovendien is het een win-win situatie, waarbij de jongeren ook zelf gestimuleerd worden om kritisch en in team te denken en hun standpunten helder te verwoorden. De Leesjury is meer dan alleen een leesclub; het is een plek waar jonge lezers kunnen groeien en zich ontwikkelen.